Projekty szkolne
Szkoły w Czechach stworzyły ostatnio różne projekty, które w mniejszym lub większym stopniu inspirowane są losami Very Kohnovej i jej pamiętnika. W większości przypadków historia Very Kohn jest częścią szerszego projektu szkolnego, który koncentruje się na losach postaci żydowskich, Holokauście lub II wojnie światowej. Historia Very jest szczególnie bliska uczniom drugiej klasy szkoły podstawowej. Opisuje losy i troski dziewczynki, która była w ich wieku.
Tablica pamiątkowa Věry Kohnovej na rysunku uczennicy Emmy Kovandovej ze szkoły podstawowej w Měčínie u Klatova (2025)
Projekty szkolne, w ramach których uczniowie poznają losy Very, istnieją również poza granicami Republiki Czeskiej. Najstarszym z nich jest prawdopodobnie wspólny projekt Uniwersytetu Zachodnioczeskiego w Pilźnie i Bawarskiego Uniwersytetu w Passau „Denk.mal digital – Switch (se) to history„. W ramach tego projektu studenci wzięli udział w odsłonięciu tablicy pamiątkowej Věry Kohnovej w Pilźnie w marcu 2022 r. (strona internetowa projektu tutaj, więcej o tablicy pamiątkowej tutaj).
Na tej stronie znajdziesz chronologiczną listę projektów szkolnych związanych z Věrą Kohnovą, o których w jakiś sposób się dowiedziałem. Jeśli wiesz o projekcie szkolnym, który nie został tutaj opublikowany, skontaktuj się ze mną.
Muzyczna dramaturgia
W drugiej połowie 2023 roku studenci trzeciego roku Konserwatorium w Pilźnie postanowili udramatyzować historię Very przy akompaniamencie instrumentów muzycznych. Spektakl „Pamiętnik Věry Kohnovej“ dla publiczności odbył się w środę 13 grudnia 2023 roku o godzinie 17:00 w sali koncertowej Konserwatorium w Pilźnie przy ulicy Tylovej 15.
Spektakl został przygotowany z uczniami w październiku, listopadzie i grudniu 2023 r. przez nauczycielkę historii mgr. Kateřinę Kýčkovą. Był to jeden z projektów seminarium na temat Holokaustu w Miejscu Pamięci Terezín. Studentki Barbora Čmolíková i Anna Petříčková na zmianę grały główną rolę Věrki Kohnovej. Akompaniament muzyczny został wybrany głównie z kompozycji polskiego rówieśnika Věrki – zamęczonego pianisty Josima Feldschuha (1929-1943). W przypadku śpiewu z klarnetem były to żydowskie pieśni ludowe. Jakość wykonania była nienaganna, dzięki regularnym konsultacjom wykonawców z nauczycielką mowy scenicznej Klarą Novákovą Kovaříkovą. Rankiem w czwartek 14 grudnia 2023 r. uczniowie powtórzyli występ dla swoich kolegów i nauczycieli.
Pamięć w berlińskiej szkole
Z okazji 80. rocznicy wyzwolenia nazistowskiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau przez Armię Czerwoną, 27 stycznia 2025 r. w Ruth-Cohn-Schule, średniej szkole zawodowej w Berlinie, która koncentruje się na szkoleniu asystentów pedagogiki społecznej, odczytano również wpisy z pamiętnika Věry Kohn. W ramach projektu „Der papierene Freund: Holocaust Tagebücher jüdischer Kinder und Jugendlicher“ dwoje uczniów wybrało na uroczystość szkolną fragmenty pamiętników Tamary Lazerson-Rostovskiej z Kowna (na dzisiejszej Litwie) i Very Kohn z Pilzna. Na stronie internetowej Ruth-Cohn-Schule czytamy:
„Ruth-Cohn-Schule upamiętniła dziś doroczny światowy dzień pamięci o wyzwoleniu obozu Auschwitz 80 lat temu. Tradycyjne obchody są częścią życia naszej szkoły od 1997 roku. Przez prawie trzy dekady mieliśmy zaszczyt gościć osoby upamiętniające, które dzieliły się swoimi poruszającymi historiami z naszymi uczniami i uczennicami. Spotkania te zawsze wywierały na nas głębokie wrażenie.
Obchody Dnia Pamięci tradycyjnie rozpoczynają się od czytania dzieł autorów, którzy pisali o życiu Żydów lub Holokauście. W tym roku przyjęliśmy nowe podejście do upamiętnienia: zamiast jednego autora, nasi uczniowie dali szansę młodym ocalałym z Holokaustu – dzieciom i nastolatkom, którzy zapisali swoje doświadczenia i przemyślenia w dziennikach.
Inspiracją była książka „Der papierene Freund – Papierowy przyjaciel“, opublikowana w 2022 roku przez dr Wolfa-Dietera Kaisera. Zawiera ona imponującą kolekcję pamiętników żydowskich dzieci i nastolatków z czasów Holokaustu. Praca Kaisera jest szczególnie istotna dla naszej szkoły, ponieważ daje wgląd w życie młodych ludzi, którzy byli w tym samym wieku, co nasi obecni uczniowie i uczniowie, lub którzy właśnie z niego wyrośli. Pamiętniki opowiadają o radościach, lękach i wyzwaniach – uczuciach, które są znane dzisiejszym nastolatkom. Jednak w tamtych czasach pisarze przeżywali je w zagrażających życiu warunkach nazistowskiej dyktatury.
Dwóch uczniów czytało pamiętniki Tamary Lazerson i Very Kohn. Podczas gdy Tamara Lazerson przeżyła Holokaust, Vera Kohn i jej rodzina zostali deportowani do Terezina w 1942 roku i prawdopodobnie zamordowani przez nazistów. Ich zapisane słowa i doświadczenia dobitnie pokazują, jak te młode osobowości przeżyły tamten czas.
Dr Wolf-Dieter Kaiser określa te pamiętniki jako miejsca pamięci, ponieważ przekazują one wspomnienia, które nie mogą zostać zapomniane. Głosy Tamary i Very, które przemawiają do nas poprzez swoje pamiętniki, ożyły ponownie dzięki odczytom w naszej szkole i głęboko nas poruszyły“.
Książka o żydowskich losach
Szóstoklasiści ze Szkoły Podstawowej i Przedszkola w Měčínie w regionie Klatovy zapoznali się 28 lutego 2025 r. z historią Věrki Kohnovej. Petra Levá, która zorganizowała dla swoich uczniów dyskusję z historykiem Jiřím Sankotem, pisze na stronie internetowej szkoły:
„28 lutego powitaliśmy pana bp. Jiříego Sankota, który od dawna zajmuje się historią regionu pilzneńskiego. Przygotował on prezentację książki „Pamiętnik Věrki Kohnovej“ dla uczniów klas V, VI, VIII i IX. Dzieci zapoznały się z książką i jej fragmentami na lekcjach historii i literatury. Podczas bardzo zajmującej i ciekawej prelekcji poznały wyniki badań nad losami samej Věry, jej rodziny, najbliższych krewnych, przyjaciół i znajomych. Zobaczyli dom, w którym mieszkała w Pilźnie, gdzie chodziła do szkoły, gdzie gromadzono ludność żydowską przed transportami do Terezina. Było też kilka fotografii z epoki, z których ostatnio odkryto zdjęcie jej siostry Hany. W części obrazkowej prezentacji uczniowie zobaczyli również niedawno odnalezioną pamiątkę z rysunkiem Very, jej kartę katalogową ze szkoły miejskiej….. Prelekcja była częścią realizacji długofalowego projektu Nie patrz czarno-biało, który został rozpoczęty w naszej szkole w bieżącym roku szkolnym. Wspomniany projekt ma na celu profilaktykę w zakresie rasizmu, nietolerancji… Uczniowie z uwagą i zainteresowaniem słuchali podczas całego wykładu, a na zakończenie zadawali pytania prowadzącej. Mamy nadzieję, że wykład ten stał się motywacją dla niektórych z nich, którzy w przyszłym roku szkolnym rozpoczną poszukiwania „zaginionych“ sąsiadów w regionie.“
Po wykładzie uczniowie szóstej klasy, pod przewodnictwem nauczyciela Levégo, utworzyli zespół badawczy, który postanowił napisać książkę o losach Věrki Kohnovej i innych żydowskich osobistości. Historię Věrki opracowały uczennice Ema Kovandová i Vanda Janotová. Ema dodała również do artykułu ładną ilustrację tablicy pamiątkowej Věrki z 2022 r. Tereza Šimková dodała biografię historyka Jiříego Sankota, który pisał o losach Věrki.
W książce szóstoklasistów z Měčína czytelnik znajdzie również losy praskiej Żydówki Hanki Bradyovej (1931-1944), która została tylko z walizką, oraz pisarza żydowskiego pochodzenia Oty Pavla. Artykuł o Hance Bradyovej napisali Sandra Šuchmannová i Maty Duchoň. Honza Korčík, Dominik Hora i Marek Tumpach dodali historię Fumiko Ishioka, japońskiego historyka i dyrektora Tokyo Centre for Holocaust Studies, który prześledził i spopularyzował losy Hanki. Wyniki badań Fumiko Ishioki zostały opublikowane w 2002 roku w książce Hannah’s Suitcase: the Story of the Girl Who Did Not Return. Sandra, Dominik, Honza, Marek i Maty uzupełnili swoje artykuły kilkoma ładnymi ilustracjami. Obejmują one zdjęcie Muzeum Holokaustu w Tokio, portret Hanki, tablicę pamiątkową i walizkę Hanki.
Ostatni artykuł poświęcony jest losom popularnego pisarza Oty Pavla (1930-1973). Jego autorami są Sára Lišková i Erik Seer. Pisarz Ota Pavel był rówieśnikiem Hanki Bradyovej. Urodził się w Pradze pod nazwiskiem Otto Popper. Historia Pavla uzupełnia fabułę filmu Złote węgorze, w którym Adam Cihelna i Tobias Wiedemann przedstawiają wojenne losy rodziny Otto. Opis słynnego filmu uzupełniają ładne ilustracje autorstwa Sary i Erika. Książkę kończy optymistyczna bajka „O zajączku, który chciał latać„, napisana przez Tobiasa Wiedemanna.
Magazyn na 80. rocznicę wyzwolenia
W dniu 2 maja 2025 r. w Szkole Podstawowej nr 26 w Pilźnie odbył się dzień projektu „Dni Wolności“ poświęcony 80. rocznicy wyzwolenia Czechosłowacji. Część uczniów wyszła na ulice Pilzna, gdzie rozpoczęły się tradycyjne obchody Dnia Wolności. Inne klasy pozostały w szkole, gdzie czekał na nich amerykański sprzęt wojskowy. W uroczystościach wzięli udział nauczyciele: bp. Tomáš Hejda, bp. Hana Touchová i bp. Zdeňka Hejdová przygotowali tematyczną wystawę historycznych dokumentów i przedmiotów. Dla klasy 8A nauczyciele zorganizowali dyskusję z historykiem Jiřím Sankotem, podczas której uczniowie dowiedzieli się o losach Věry Kohnovej i jej pamiętniku.
Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 26 stworzyli czasopismo „Echa Wolności“ jako pracę końcową dnia projektowego . Klasa 8A przyczyniła się do powstania czasopisma, pisząc o Verze Kohnovej i jej pamiętniku „Transporty“.
Animacja i wystawa
Od 24 czerwca 2025 r. do 5 października 2025 r.Podstawowa Szkoła Artystyczna w Ledču nad Sázavou będzie gościć w synagodze w Ledču interaktywną wystawę „Portrety kobiet o czesko-żydowskich korzeniach“. Wystawa prezentuje niezwykłe losy kobiet, które urodziły się, mieszkały lub miały przodków w Czechach i swoim talentem, wykształceniem i wytrwałością wpłynęły na rozwój nauki, sztuki, kultury, nauk humanistycznych i przyrodniczych. Cieszy fakt, że wśród niezwykłych kobiet o czesko-żydowskich korzeniach autorzy umieścili również Věrkę Kohnovą.
Uczniowie, pod kierunkiem nauczycielki Markéty Pelikánovej, ożywili poszczególne losy za pomocą aplikacji Artivive. Stworzyli film z animacji przedstawiających poszczególne osobowości. Historia Věry Kohnovej, przygotowana przez Filipa Nováka, jest prezentowana w 13:05-14:05 min.